Margsinnis hafði Hanna Birna Kristjánsdóttir innanríkisráðherra afskipti af rannsókn lögreglu, og annara stofnana, vegna lekamálsins. Innanríkisráðherra hefur ítrekað neitað tilraunum til áhrifa en á sama tíma hefur hún tekið undir það að hafa komið á framfæri athugasemdum um hversu langan tíma rannsóknin tæki, stærðargráðu hennar; sem ráðherra þótti yfirgengileg og tímasetningu á yfirheyrslu Gísla Freys Valdórssonar, aðstoðarmanns ráðherra. Í bréfi umboðsmanns Alþingis frá því í vikunni, kemur að auki fram að þrátt fyrir athugasemdir um stærð rannsóknarinnar hafi ráðherra gert athugasemd við að lögregla leitaði ekki í tölvum fleiri starfsmanna í innanríkisráðuneytinu. Hluti af pólitískri vörn Hönnu Birnu hefur einmitt verið sú að allir starfsmenn væru undir grun og að hún eigi erfitt með að bregðast við sökum óvissu. Segja má að þessi krafa hennar bætist nú í vaxandi lista yfir ummæli ráðherra sem orka tvímælis.
Afneitunin
„Ég reyndi aldrei að hafa áhrif á rannsóknina,“ sagði ráðherra í Kastljósi á RÚV fyrr í vikunni. Þá fullyrti ráðherra að Stefán Eiríksson, fráfarandi lögreglustjóri, og Sigríður Friðjónsdóttir, ríkissaksóknari hafi staðfest þessa túlkun hennar. Þar leggur ráðherra Stefáni orð í munn og tekur sér töluvert túlkunarvald með fullyrðingu um að með ákæru hafi saksóknari staðfest að engin afskipti séu til staðar af hálfu ráðherra. „…enda hefur Stefán sagt það að rannsóknin hafi gengið eðlilega fyrir sig. Það hefur líka ríkissaksóknari sagt þegar hún ákveður að ákæra í málinu. Henni hefði verið í lófa lagið ef hún teldi rannsóknina ekki vera fullnægjandi að vísa henni aftur til lögreglunnar,“ sagði ráðherra um málið. Að fullyrða sem svo að ríkissaksóknari votti gæði embættisverka innanríkisráðherra í tengslum við lögreglurannsókn á ráðuneyti, með ákæru á hendur aðstoðarmanns ráðherra telst til afar veikrar röksemdafærslu.
Nýsjálenski kollegi ráðherra
Maurice Williamson er nýsjálenskur ráðherra, fyrrverandi, sem sagði af sér fyrr á árinu vegna símtals til lögreglu fyrir hönd Donghua Liu, kaupsýslumanns og stuðningsmanns National-flokksins sem Williamson er þingmaður fyrir. Í yfirlýsingu John Key, forsætisráðherra Nýja-Sjálands segir að þótt hann efist ekki um að ráðherrann hafi ekki ætlað sér að hafa áhrif á niðurstöðu rannsóknarinnar beri símtal Williamson til lögreglu eitt og sér merki um grafalvarlegan dómgreindarbrest. Þess ber að geta að Liu var handtekinn og seinna dæmdur fyrir heimilisofbeldi og því ætti flestum að vera ljóst að málin eru ekki að öllu leyti sambærileg. Hins vegar er athyglisvert að í tilfelli Williamson virðist leika nokkur vafi á um hvort ætlunin hafi verið að hafa áhrif á niðurstöðu rannsóknar. Það nægir að afskipti, það er að segja símtal, hafi verið staðfest.
Mun grófara
Hér á landi, í tilfelli Hönnu Birnu, höfum við jafnvel skýrara dæmi um tilraun til að hafa áhrif á rannsókn mála. Þar hefur ráðherra ekki aðeins orðið uppvís að afskiptum af lögreglurannsókn heldur afskiptum á öllum stigum málsins. Í lekamálinu hefur ráðherra verið staðin að afskiptum af fjölmiðlaumfjöllun og af fulltrúum löggjafans á Alþingi. Vefur ráðuneytisins hefur verið notaður til að koma sakborningi til varnar og ráðherra hefur sjálf gagnrýnt umboðsmann Alþingis afar harkalega. Afskipti ráðherra eru því staðreynd og hafin yfir skynsaman vafa hvort sem hún gengst við þeim eður ei. Hvort Hanna Birna hafi ætlað sér að hafa áhrif á niðurstöðu rannsóknar er túlkunaratriði en á þeim anga málsins liggja rökin í eina átt.
Afstæður veruleiki
Þrátt fyrir fjölmörg skjalfest dæmi um afskipti ráðherra og hennar nánustu starfsmanna hefur Hanna Birna ítrekað og oft neitað fyrir slíkt. Á öllum stundum virðist ráðherra telja að snúið sé úr orðum hennar, málið byggi á misskilningi eða að um „ljótan pólitískan leik“ sé að ræða. Nú síðast sagði ráðherra, í stöðufærslu á Facebook, að „órökstuddir dómar“ hafi verið daglegt brauð í umfjöllun fjölmiðla um málið. „Að halda því fram að í þeirri staðreynd að ég þekkti ekki til efnisþátta eða áherslna lögreglu vegna rannsóknar sé í mótsögn við það að mér sé kunnugt um beiðnir lögreglu til ráðuneytisins eða mín vegna rannsóknarinnar er fráleitt. Enn alvarlegra er þó að halda því fram að í því felist ósannindi – en dylgjur um slíkt eru kannski bara orðin alvanalegur hluti af okkar stjórnmálamenningu?“ segir ráðherra í færslunni. Það skal tekið fram að í bréfi umboðsmanns Alþingis er haft eftir Stefáni að gagnrýni og fyrirspurnir innanríkisráðherra hafi oft á tíðum verið um svo ítarleg atriði rannsóknarinnar að hann hafi sjálfur þurft að afla sér upplýsinga um gang mála til að geta svarað. Hártoganir ráðherra, líkt og þær sem hér birtast, eru ef til vill lýsandi fyrir þann pólitíska vanda sem hún á við að etja.
Finally, these progression would install in them confidence to assist them you can try here buy viagra on line out save for at a price. The effects of finasteride use remain not known. mastercard cialis Most of these injuries to the neck and back will be quickly forgotten and are cialis canada of no more significance than a twisted ankle. Erectile generic levitra dysfunction or ED, which is also called male impotence, which leads to cause penis erection, while practicing sexual intercourse.
Afskipti á afskipti ofan
Ráðherra hefur ítrekað haldið því fram að rannsókn lögreglu beinist að öllu starfsfólki en ekki aðeins að sér og sínu nánasta starfsfólki. Tæknilega er það rétt en þó virðist tiltölulega fljótt hafa verið ljóst að aðeins efsta lag ráðuneytisins var til alvarlegrar skoðunar. Fyrst og fremst virðist rannsóknin hafa beinst að skrifstofu ráðherra þar sem aðstoðarmenn hennar starfa og svo ráðuneytisstjóra. Þegar hefur komið fram að ráðuneytisstjóri hafði beint samband við ríkissaksóknara til að spyrjast fyrir um framgang rannsóknarinnar. Þessum samskiptum er lýst í bréfi umboðsmanns.
„Ekki heppilegt“
Í skeyti sem Sigríður Friðjónsdóttir ríkisaksóknari sendi ráðuneytisstjóranum 5. maí sl. kemur fram að ríkissaksóknari hafi séð að Ragnheiður Hjaltadóttir, ráðuneytisstjórinn, hafi hringt „og þá væntanlega vegna „lekamálsins“.“ „Ég tel ekki heppilegt að ríkissaksóknari sé að fá fyrirspurnir um gang rannsóknarinnar frá ráðuneytisstjóra innanríkisráðuneytisins,“ segir ennfremur í pósti ríkissaksóknara. Þá kemur þar fram að rannsóknin sem slík sé í höndum lögreglu og stuttlega er gerð grein fyrir reglum um hvað taki við að lokinni þeirri rannsókn. Fram kemur að ríkissaksóknari hafi lagt áherslu á að lögregla hraði rannsókn málsins eins og kostur er. Ráðuneytisstjórinn segir í svari sínu að hún virði þessa afstöðu. Af þeim sökum telur umboðsmaður Alþingis ekki ástæðu til að rannsaka þessi samskipti frekar. Það vekur athygli að ráðherra hafi þrátt fyrir þessi skilaboð saksóknara til ráðuneytisstjóra ákveðið að henni væri samt sem áður stætt á því að eiga samskipti við lögreglustjóra. Vissulega er embætti ríkissaksóknara og lögreglustjóra ekki sama embættið. Hér er hins vegar um það að ræða að ríkissaksóknari sem fer með forræði rannsóknarinnar vinnur náið með lögreglu í málinu, enda er það lögregla sem skaffar saksóknara starfsfólk við rannsóknina. Þá er mikilvægt að hafa í huga að ríkissaksóknari eins og dómarar er skipaður ótímabundið og þarf því ekki að óttast að missa starf sitt vegna óánægju yfirmanns með sama hætti og lögreglustjóri sem skipaður er til fimm ára.
Uppruni málsins
Uppruna lekamálsins má reka til síðastliðins nóvember þegar upplýsingum var lekið til valinna fjölmiðla, þar sem fjallað var um hælisleitandann Tony Omos, auk þess sem Evelyn Glory Joseph var þar nefnd ásamt upplýsingum um íslenska konu sem ekki hefur verið nafngreind í fjölmiðlum. Morgunblaðið ásamt miðlum 365 birtu frétt af Tony Omos byggða á minnisblaði ráðuneytisins sama dag og mótmæli voru skipulögð utan við innanríkisráðuneytið vegna þess að vísa átti Tony úr landi. RÚV birti sömuleiðis frétt af málinu þar sem vitnað var til frétta hinna miðlanna. Í fréttum miðlanna var því haldið fram að Tony Omos væri grunaður um mansal, ýjað var að kvensemi hans og því haldið fram að Evelyn væri undir þrýstingi að hálfu hans um að segja að barn sem hún gekk þá með væri hans. Síðastu fullyrðingunni var bætt neðst við skjal ráðuneytisins áður en það var sent til fjölmiðlanna. Að morgni sama dags og fréttir hófu að birtast var Eveyn í viðtali í þættinum Harmageddon á X-inu. Í viðtalinu má heyra að Evelyn er mjög brugðið vegna málsins og þeirra ásakana sem þar komu fram. Þá má ljóst vera á viðtalinu að enginn miðlanna gerði tilraun til að hafa samband við Evelyn þrátt fyrir að fréttamönnum miðlanna hefði mátt vera ljósar afleiðingar fréttanna fyrir hana. Væru fullyrðingar um mansal og þrýsting af hálfu Tony sannar þýddi umfjöllun miðlanna í raun að brotaþoli mansals var nafngreindur fyrir almenningi. Brotaþolar njóta alla jafna annars konar verndar gagnvart fjölmiðlum en aðrir málsaðilar. Evelyn hafði sjálf komið fram og rætt ófætt barn sitt og Tony sem föður þess nokkrum dögum áður. Með því að nafngreina Tony var því auðvelt að rekja fréttirnar til Evelyn og ófædds barns hennar. Skömmu síðar hóf DV að leita svara um hvernig svo viðkvæmar upplýsingar hefðu ratað til fjölmiðla skömmu eftir að Evelyn tjáði sig opinberlega – með gagnrýnum hætti um málsmeðferð yfirvalda gagnvart Tony og daginn fyrir fyrirhuguð mótmæli við innanríkisráðuneytið.
Fjölmiðlar, Alþingi og starfsmenn
Á þeim mánuðum sem hafa liðið síðan lekamálið hófst hefur Hanna Birna ítrekað verið staðin af afskiptum vegna málsins á hendur þeim sem alla jafna hafa þá skyldu að veita ráðherrum aðhald. Komið hefur fram að Hanna Birna hafi, í einkasamtölum, reynt að tala þingmenn stjórnarandstöðunar ofan af því að ræða málið á þingi. Þá hefur Reynir Traustason, ritstjóri DV, opinberað hótanir ráðherra í garð blaðsins vegna umfjöllunar um málið. Þá frásögn hafa þeir Jóhann Páll Jóhannsson og Jón Bjarki Magnússon, blaðamenn DV sem haldið hafa utan um málið, staðfest. Þá mun ráðherra hafa dylgjað um geðheilbrigði blaðamannana vegna umfjöllunarinnar. Í desember bendlaði Hanna Birna Rauða kross Íslands við málið og sagði félagasamtökin geta hafa haft skjalið undir höndum sem ein þeirra stofnana sem fengju slík gögn í málefnum hælisleitenda. Svo er reyndar ekki í þessu tilviki enda samantektin, hið eiginlega minnisblað, aðeins til í ráðuneytinu á þeim tíma sem það var sett í hendur Mbl og 365 miðla. Rauði krossinn gerði tilraun til að þvo hendur sínar af málinu en bað Hönnu Birnu seinna afsökunar fyrir að hafa gert tilraun til slíks. DV greindi seinna frá því að Hanna Birna hefði verið stödd á skrifstofu félagasamtakanna þegar frétt DV birtist. Markmið heimsóknarinnar var að ræða samstarf ráðuneytisins og Rauða kross Íslands.
Skjaldborg um Hönnu Birnu
Ríkisstjórn Íslands hefur reist skjaldborg í kringum innanríkisráðherra. Ráðherrar hafa í engu fengist til að gefa skýr svör um hvort hún njóti stuðnings en svörin hafa hingað til verið á þá leið að ráðherra sem sitji njóti trausts; annars sitji hann ekki. Í því ljósi má ljóst vera að þær aðgerðir sem þegar hefur verið ráðist í með því að skipa Sigmund Davíð Gunnlaugsson forsætisráðherra tímabundið sem dómsmálaráðherra að ósk Hönnu Birnu er stuðningsyfirlýsing við Hönnu Birnu. Skipan stjórnarráðsins hefur þannig beinlínis verið endurraðað fyrir sitjandi innanríkisráðherra. Vissulega er það alla jafna ekki talið til stuðnings við hátt setta aðila að færa frá þeim verkefni en hér er um að ræða miklar aðgerðir til að forðast tímabundna eða ótímabundna afsögn eins ráðherra. Fjallað er um nýja skipan mála á vef innanríkisráðuneytisins en þar segir að óákveðið sé hvernig tíma Sigmundar verður skipt milli forsætisráðuneytis og dómsmálaráðuneytis. Þá kemur einnig fram að starfsmenn dómsmála verða staðsettir í innanríkisráðuneytinu, ráðuneyti Hönnu Birnu. Þá má sjá á ljósmyndum ráðuneytisins að heimsókn hins nýja dómsmálaráðherra var í fylgd innanríkisráðherra. Því má spyrja um stöðu hennar sem æðsta embættismanns ráðuneytisins og hvort bönd Hönnu Birnu við starfsfólk dómsmálaráðuneytisins séu slitin í raun.